Izolacja fundamentów – jak prawidłowo izolować fundament?

Podstawą konstrukcji podczas budowy domu są fundamenty. Wyłącznie ich solidne wykonanie zapewnia trwałość i bezpieczeństwo budynku. Aby zapewnić im możliwie jak najlepsze zabezpieczenie należy wykonać izolacje fundamentu. A tylko prawidłowo wykonana izolacja fundamentów krok po kroku gwarantuje pełne powodzenie naszej inwestycji, jaką jest budowa domu.

Na izolacje fundamentu wpływ ma wiele czynników, bowiem odpowiednia izolacja winna być dostosowana do warunków gruntowych na działce i projektu domu. Znając poziom występowania wód gruntowych, materiały mające zostać użyte do budowy domu, możemy szybciej i prościej wybrać odpowiednią izolacje fundamentu. Wybór izolacji należy do architekta.

Rodzaje fundamentów

W budownictwie wyróżnia się dwa rodzaje fundamentowania: bezpośrednie i pośrednie. Fundamenty bezpośrednie to takie, w których cała płaszczyzna posadowiona jest bezpośrednio na gruncie budowlanym nośnym (zaliczamy ławę, stopę oraz płytę fundamentową). W przypadku, gdy budynek nie może zostać umieszczony na tradycyjnym fundamencie bezpośrednim, należy zastosować fundament pośredni. Fundament pośredni tzw. głęboki pozwala przenieść ciężar budynku na głębsze warstwy gruntu. W ramach fundamentów pośrednich wyróżnia się fundamenty podparte, zawieszone i normalne.

Co to jest izolacja fundamentów?

Fundamenty stanowią bazę budynku, przenosząc jego ciężar na grunt. Są narażone na wiele czynników, takich jak wilgoć, zmienne temperatury oraz napór wód gruntowych. Dlatego tak istotna jest ich odpowiednia ochrona, którą zapewnia prawidłowo wykonana izolacja. Izolacja fundamentów ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie konstrukcji budynku przed wnikaniem wilgoci oraz utratą ciepła. Dzieli się ją na dwa podstawowe rodzaje:

1. Izolacja przeciwwilgociowa i przeciwwodna – chroni fundamenty przed działaniem wody gruntowej, opadami atmosferycznymi i wilgocią kapilarną.
2. Izolacja termiczna – minimalizuje straty ciepła, zwiększając energooszczędność budynku.

Izolację fundamentów należy wykonać w sposób zintegrowany, uwzględniając obie funkcje, czyli ochronę przed wodą oraz utratą ciepła. W zależności od warunków gruntowo-wodnych oraz rodzaju budynku, stosuje się różne rozwiązania technologiczne i materiały izolacyjne.

Izolacja fundamentów krok po kroku

Biorąc pod uwagę rodzaj i poziom wód gruntowych wyróżnia się izolację przeciwwilgociową i izolacje przeciwwodną. Izolacja przeciwwilgociowa jest niezwykle ważna dla budynku. Aby uchronić parter budynku przed zawilgoceniem, powstającym przez podciąganie kapilarne występujące w ścianach fundamentowych, należy wykonać izolację przeciwwilgociową nawet w momencie, gdy dochodzi do zawilgocenia fundamentów. Izolacja ta stosowana jest, gdy poziom wód gruntowych znajduje się poniżej fundamentów oraz gdy grunt dookoła budynku posiada dobrą przepuszczalność. Izolacje przeciwwodną stosuje się w momencie, gdy grunt jest nieprzepuszczalny.

Izolacja przeciwwilgociowa i przeciwwodna

Jednym z najważniejszych elementów izolacji fundamentów jest ochrona przed wilgocią i wodą. W zależności od tego, jakie warunki gruntowe występują na danym terenie, stosuje się różne metody izolacji.

Izolacja przeciwwilgociowa (lekka)

Izolacja przeciwwilgociowa, zwana również izolacją lekką, jest stosowana w przypadku gruntów przepuszczalnych, gdzie woda gruntowa nie wywiera dużego ciśnienia na fundamenty. Do tego typu izolacji najczęściej wykorzystuje się następujące materiały:

• Papa bitumiczna – tradycyjny materiał stosowany w izolacji fundamentów, który charakteryzuje się dobrą odpornością na wilgoć i łatwością montażu.
• Folie polietylenowe – folie o wysokiej odporności na uszkodzenia mechaniczne i wilgoć, stosowane jako warstwa izolacyjna na powierzchniach pionowych i poziomych.
• Masa bitumiczna – popularna w ostatnich latach metoda izolacji, polegająca na nanoszeniu masy na powierzchnie fundamentów, tworząc szczelną barierę przeciwwilgociową.

Izolacja przeciwwodna (ciężka)

Izolacja przeciwwodna, czyli tzw. izolacja ciężka, jest stosowana w sytuacjach, gdy fundamenty są narażone na stałe działanie wody gruntowej. Taka sytuacja ma miejsce, gdy budynek znajduje się na terenie o wysokim poziomie wód gruntowych lub w bezpośrednim sąsiedztwie wód powierzchniowych. W tym przypadku konieczne jest zastosowanie bardziej zaawansowanych materiałów, takich jak:

• Hydroizolacje bitumiczne – grubo powłokowe masy bitumiczne, które zapewniają wysoką szczelność i odporność na ciśnienie wody.
• Maty bentonitowe – maty wykonane z naturalnego bentonitu, który w kontakcie z wodą pęcznieje, tworząc szczelną barierę wodną.
• Płyty izolacyjne z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) – doskonale sprawdzają się w roli izolacji przeciwwodnej i termicznej, zwłaszcza w przypadku fundamentów narażonych na wysokie ciśnienie wody.

Podstawowe zasady dot. wyboru rodzaju izolacji:

– lekką izolacje przeciwwilgociową – robioną, gdy grunt jest przepuszczalny, a poziom wody gruntowej niski. Ten rodzaj izolacji stosowany jest, gdy poziom wody gruntowej znajduje się poniżej fundamentu (przynajmniej metr).  Niezwykle istotne w przypadku lekkiej izolacji przeciwwilgociowej jest, aby budynek stanął na gruntach przepuszczalnych tj. piaski i żwiry. Izolacja lekka wykonywana jest od zewnątrz fundamentów, najczęściej z masy bitumicznej, bardzo prostej do nałożenia.

– średnią izolacje przeciwwilgociową – robioną, gdy grunt jest przepuszczalny, a poziom wody gruntowej może się okresowo podnosić. Izolacja średnia wykonywana jest z mas polimerowych i bitumicznych oraz dwóch warstw papy sklejanej lepikiem.

– ciężką izolacje przeciwwilgociową – robioną, gdy grunt jest gliniasty, nieprzepuszczalny, a poziom wody gruntowej jest okresowo podnoszący się bądź wysoki i woda wywiera napór na ściany fundamentowe. Ściany i podłogi piwnic powinno się wykonać ze zbrojonego betonu wodoszczelnego.

Obecnie fundamenty można izolować różnymi sposobami: izolacja pozioma fundamentów oraz izolacja pionowa fundamentów. Izolacja pozioma fundamentów chroni fundamenty przed podciąganiem kapilarnym wody z gruntu i jej podchodzeniem na wyższe części ścian budynku. Ten rodzaj izolacji stosowany jest na płaszczyznach poziomych. Chcąc jeszcze lepiej chronić budynek, izolacje można zastosować również pod ścianami działowymi i nośnymi. Izolacja pozioma wykonywana jest z papy izolacyjnej lub folii izolacyjnej.

Izolacja pionowa stosowana jest na pionowych ścianach fundamentów i chroni ona je przed wsiąkaniem wody z gruntu. W przypadku tego rodzaju izolacji do zabezpieczenia wybierane są materiały o konsystencji często płynnej lub półpłynnej, zastygające na powierzchni ścian fundamentowych. Takie jak: papy termozgrzewalne, folia polietylenowa, folia z PCW i masy polimerowo-bitumiczne. Warto pamiętać, że izolacja pionowa powinna dokładnie przylegać na całej powierzchni do podłoża.

Izolacja termiczna fundamentów

Izolacja termiczna fundamentów jest niezwykle istotna z punktu widzenia energooszczędności budynku. Wiele osób skupia się wyłącznie na izolacji ścian i dachu, jednak to fundamenty stanowią istotny element, przez który może uciekać ciepło. Niewłaściwa izolacja termiczna fundamentów prowadzi do strat energii, co zwiększa koszty ogrzewania i obniża komfort cieplny w budynku.

Materiały stosowane do izolacji termicznej fundamentów

Do izolacji termicznej fundamentów najczęściej stosuje się następujące materiały:

• Polistyren ekstrudowany (XPS) – materiał o zamkniętej strukturze komórkowej, który charakteryzuje się niską nasiąkliwością, wysoką wytrzymałością mechaniczną oraz doskonałymi właściwościami izolacyjnymi. Idealnie sprawdza się w miejscach narażonych na wilgoć i nacisk.
• Styropian hydrofobowy – materiał izolacyjny, który posiada zwiększoną odporność na wilgoć, a jednocześnie cechuje się dobrymi właściwościami termoizolacyjnymi. Stosowany głównie w miejscach, gdzie nie ma bezpośredniego kontaktu z wodą gruntową.
• Pianka poliuretanowa (PUR) – nowoczesny materiał o wysokich parametrach izolacyjnych, stosowany do ocieplania zarówno ścian fundamentowych, jak i posadzek w budynkach energooszczędnych i pasywnych.

Izolacja pionowa i pozioma fundamentów

Izolacja fundamentów dzieli się na dwa podstawowe rodzaje – izolację pionową oraz poziomą. Oba typy izolacji pełnią różne funkcje i muszą być stosowane jednocześnie, aby zapewnić pełną ochronę przed wilgocią i utratą ciepła.

3.1 Izolacja pionowa

Izolacja pionowa fundamentów chroni ściany fundamentowe przed przenikaniem wilgoci i wody. Najczęściej stosuje się ją na zewnętrznych ścianach fundamentowych, gdzie pełni funkcję bariery ochronnej przed wodą gruntową oraz opadami atmosferycznymi. Do najczęściej stosowanych materiałów należą:

• Masa bitumiczna – nakładana na powierzchnię ścian fundamentowych, tworzy szczelną powłokę izolacyjną, która zabezpiecza fundamenty przed wilgocią.
• Płyty XPS – montowane na zewnętrznych ścianach fundamentowych pełnią jednocześnie funkcję izolacji termicznej i przeciwwodnej.
• Folie hydroizolacyjne – montowane jako dodatkowa warstwa zabezpieczająca przed wodą.

3.2 Izolacja pozioma

Izolacja pozioma fundamentów ma na celu zabezpieczenie budynku przed podciąganiem kapilarnym wilgoci z gruntu. Najczęściej stosowane materiały to:

• Papa bitumiczna – układana między fundamentem a ścianami parteru, skutecznie odcina dostęp wilgoci do konstrukcji budynku.
• Folie polietylenowe – stosowane jako bariera dla wilgoci, zwłaszcza na poziomie posadzek i ław fundamentowych.

Ocieplanie fundamentów krok po kroku

Termoizolacja budynku pozwala przede wszystkim ograniczyć straty ciepła do gruntu. Wyłącznie prawidłowo wykonana izolacja ścian fundamentowych może przyczynić się do zmniejszenia kosztów ogrzewania. W połączeniu z izolacja przeciwwodną zabezpiecza budynek przed niekorzystnymi warunkami z zewnątrz.

Do najważniejszych kroków podczas wykonywania izolacji termicznej należą:

1. Przygotowanie fundamentu – należy wykonać podczas wcześniej opracowanego projektu, a następnie odpowiednio przygotować do izolacji. Na podłożu nie powinny znajdować się elementy luźne czy przedmioty wpływające na przyczepność.
2. Gruntowanie ściany fundamentowej – po oczyszczeniu podłoża z wszelkich nieczystości, należy przeprowadzić gruntowanie za pomocą pędzli, szczotki czy wałka.
3. Hydroizolacja – polega na nałożeniu masy uszczelniającej, nakładanej dwuwarstwowo.
4. Płyty izolacyjne – ułożenie płyt izolacyjnych pełniących funkcje polegającą na ociepleniu i zabezpieczeniu całego systemu hydroizolacji przed uszkodzeniami mechanicznymi jest konieczne, jeżeli chcemy zapewnić wysoką odporność budynku.
5. Wykończenie – czyli zabezpieczenie materiałów termoizolacyjnych. Odbywa się z wykorzystaniem foli kubełkowej lub innych folii budowlanych. Warstwa izolacji wystająca ponad grunt zostaje zabezpieczona dedykowaną zaprawą klejową z siatką z włókna szklanego. Wykończenie odbywa się przy użyciu tynku okładziny.

Najczęstsze błędy przy izolacji fundamentów

Podczas wykonywania izolacji fundamentów, bardzo łatwo popełnić błędy, które mogą mieć poważne konsekwencje dla trwałości budynku. Do najczęściej spotykanych błędów należą:

• Nieodpowiednie dobranie materiałów izolacyjnych – wybór niewłaściwego rodzaju izolacji w stosunku do warunków gruntowo-wodnych może prowadzić do zawilgocenia fundamentów.
• Brak izolacji termicznej – pominięcie izolacji termicznej fundamentów może prowadzić do strat ciepła i wzrostu kosztów eksploatacyjnych budynku.
• Złe wykonanie połączeń izolacji pionowej i poziomej – nieprawidłowe połączenie tych dwóch rodzajów izolacji może spowodować przenikanie wilgoci do konstrukcji budynku.
• Niedostateczne zabezpieczenie izolacji przed uszkodzeniami mechanicznymi – niewłaściwie zabezpieczona izolacja może zostać uszkodzona podczas zasypywania fundamentów, co osłabi jej skuteczność.