Fundamenty w domach jednorodzinnych projektujemy zazwyczaj w postaci tradycyjnych ław lub rzadziej – płyty fundamentowej. Inwestorzy często obawiają się ław fundamentowych, myśląc, że taki sposób posadowienia spowoduje nierównomierne osiadanie budynku i w konsekwencji pękanie ścian. Natomiast płyta uważana jest za bardziej stabilny sposób posadowienia, odporny na nierównomierne osiadanie. Czy tak jest naprawdę? Czym te rozwiązania różnią się od siebie?
Jak pracują fundamenty?
Fundamenty przekazują obciążenia na grunt. Muszą to zrobić w taki sposób, by podłoże zanadto się nie odkształciło. W przeciwnym razie może dojść do nadmiernego lub nierównomiernego osiadania budynku. Zatem – jeśli fundamenty zostaną prawidłowo zaprojektowane i wykonane – spełnią swoją funkcję, niezależnie od tego czy będą to ławy, czy płyta fundamentowa.
Jeśli kupujemy typowy projekt domu, rozwiązania w nim zawarte wymagają adaptacji do lokalnych warunków – również w zakresie sposobu posadowienia. Często konieczne jest wykonanie badań geotechnicznych gruntu. Dzięki tym badaniom projektant dowiaduje się, jakie parametry ma grunt występujący na danym terenie oraz jak głęboko zalega woda gruntowa.
Na podstawie tych danych projektant adaptujący decyduje, czy lepsze będą ławy, czy płyta fundamentowa oraz na jakiej głębokości je posadowić. Głębokość posadowienia fundamentów zależy bowiem nie tylko do tego, czy dom jest podpiwniczony, ale przede wszystkim od warunków gruntowo-wodnych. W gruntach wysadzinowych (są to grunty spoiste, które zwiększają objętość, gdy występująca w nich woda zamarznie) głębokość posadowienia przyjmuje się co najmniej taką jak głębokość przemarzania, która na terenie Polski wynosi od 0,8 m do 1,4 m.
Ławy fundamentowe
Ławy fundamentowe w domach jednorodzinnych mają zazwyczaj wysokość 30-40 cm. Ich szerokość wynosi kilkadziesiąt centymetrów. Ława musi być co najmniej 10 cm szersza od ściany, która na niej leży (szerokość odsadzek to minimum 5 cm z każdej strony). Ławy zwykle zbroi się konstrukcyjnie 4 podłużnymi prętami leżącymi w rdzeniu (pod ścianą), spiętymi strzemionami w rozstawie co 20-30 cm. Przy szerokich ławach pojawia się dodatkowe poprzeczne zbrojenie dolne. Czasem ławy zbrojone są podłużnie na całej szerokości (jak belki). Takie zbrojenie jest obowiązkowe, gdy w ścianie nad ławą znajduje się otwór (np. pod bramę garażową). Wymiary ław i rodzaj dodatkowego zbrojenia zależą od obciążeń i parametrów gruntu.
Gdy dom jest posadowiony na skarpie albo częściowo podpiwniczony, wykonuje się ławy schodkowe. Z kolei, pod słupami, które przekazują obciążenie w postaci siły skupionej, pojawiają się stopy fundamentowe. Zarówno ławy schodkowe jak i stopy fundamentowe są zbrojone nieco inaczej niż typowe ławy.
c.d.n.